1. Kun je je kort voorstellen?
Ik ben Josine Steenvoorde, 38 jaar oud en woon in Heemstede met mijn 3 dochters. Ik werk als docent-onderzoeker bij Hogeschool Inholland bij de bacheloropleiding Social Work in Alkmaar. Ik begeleid studenten in de stage- en afstudeerfase.
Voordat ik in 2019 op de Hogeschool begon, ben ik bijna tien jaar werkzaam geweest als maatschappelijk werker in de opvang voor dak- en thuisloze mensen in Leiden. Zelf heb ik de opleiding Maatschappelijk Werk & Dienstverlening gedaan en later de Master Social Work.
Ik ben tot aan de start van mijn promotieonderzoek in februari 2024, verbonden geweest als onderzoeker aan het lectoraat Empowerment & Professionalisering van Lilian Linders.

2. Waar gaat je promotieonderzoek over? Wat is de hoofdvraag waarop je een antwoord zoekt?
Mijn promotieonderzoek gaat over de samenwerking tussen ervaringsdeskundigen en sociaal werkers in het sociaal domein. Ervaringsdeskundigen zijn mensen die hulp en ondersteuning bieden door, onder meer, te putten uit hun eigen ervaringen. Door te reflecteren op het eigen verhaal en op dat van anderen, ontwikkelen zij kennis die zij kunnen gebruiken in het begeleiden of ondersteunen van mensen. Sociaal werkers zijn opgeleid om theoretische kennis en praktijkkennis in te zetten in de hulpverlening.
Hoewel op papier de kennisbronnen van deze twee typen werkers elkaar zouden kunnen aanvullen, lijkt dat in de praktijk niet zo eenvoudig. Sociaal werkers gebruiken immers vaak ook ervaringskennis en ook ervaringsdeskundigen putten uit theoretische- en praktijkkennis.
Daarbij lijkt het alsof er een ongelijke verdeling is in de waardering van kennis en er vooroordelen- en aannames over elkaars kennis bestaan. Om dit verder uit te diepen gebruik ik de theorie van Epistemic Injustice en de roltheorie. Deze theorieën kunnen helpen om beter te begrijpen of het zo is en hoe het komt dat er ongelijkheid is in waardering en in hoeverre de verschillende rollen daarin meespelen.
De vraag waarop ik antwoord hoop te krijgen is “Hoe hebben wederzijdse rolverwachtingen en epistemic injustice invloed op de samenwerking tussen ervaringsdeskundigen en sociaal werkers?”.

3. Wat heeft geleid tot de keuze van dit onderwerp?
Er wordt veel geschreven over het inzetten van ervaringsdeskundigheid binnen het sociaal domein. Wat mij opviel hierin, is dat vrijwel alle rapporten en artikelen het vooral hebben over de positieve kanten hieraan. Het gaat dan ook meestal over de vraag hoe ervoor te zorgen dat deze bron van kennis meer wordt gebruikt.
Daar had ik vraagtekens bij. Want in zowel mijn ervaring als sociaal werker, de ervaringen van sociaal werkers om mij heen als wat naar voren kwam tijdens een onderzoek dat we deden bij het lectoraat, kwam naar voren dat het inzetten van ervaringskennis en ervaringsdeskundigen verre van soepel verloopt. Ik schreef samen met collega’s een artikel op Sociale Vraagstukken hierover. De reacties waren overweldigend, van positief tot negatief.
Mijn interesse werd nog verder aangewakkerd hierdoor, want hoe komt het toch dat dit onderwerp zoveel mensen zo raakt? Hiermee kwam het idee voor een promotieonderzoek met dit thema omhoog.

4. Welke onderzoeksmethoden zet je in?
Ik ben begonnen met het verdiepen in de theorieën. Ik ga binnenkort van start met het verzamelen van kwalitatieve data. Dat doe ik in de vorm van interviews, met ervaringsdeskundigen en sociaal werkers. Daarbij ga ik meerdere focusgroepen houden.

5. Kun je iets vertellen over je bevindingen tot dusver? Wat verrast je het meest?
Momenteel heb ik nog geen empirische data verzameld. Wat ik wel kan zeggen is dat er in wetenschappelijke literatuur niet enorm veel aandacht is voor dit onderwerp, maar dat ik wel bevestiging vind voor wat ik zelf ook heb gemerkt. In praktijkgerichte onderzoeken wordt veelal gekeken naar de inzetbaarheid van ervaringskennis en ervaringsdeskundigen. In wetenschappelijk onderzoek komt er vaker ook naar voren dat er inderdaad ongelijkheid is en wat de gevolgen hiervan zijn.

6. Welke impact hoop je dat het onderzoek heeft op de professie sociaal werk of opleidingen sociaal werk?
Ik hoop dat het onderzoek leidt tot meer en opener gesprekken over het werken vanuit verschillende kennisbronnen. Dat we kunnen praten als docenten, ervaringsdeskundigen, sociaal werkers en onderzoekers, over wanneer welke kennis gewenst is en dat er niet één kennisbron beter of slechter is.
Een discussie hierover kan nu vrij snel verharden, omdat mensen zich beledigd voelen of zich niet erkend voelen in hun kennis. Dat is jammer, want alle kennis is nuttig en nodig. Alleen niet altijd en overal. Soms is er een andere aanpak of invalshoek nodig, maar daar moet je wel met elkaar over kunnen praten. Op die manier zorg je echt voor een gelijkwaardigere samenwerking waarin alle bronnen van kennis tot hun recht komen. Uiteindelijk is de sociaal werker en de ervaringsdeskundige, maar vooral de hulpvrager, daarbij gebaat.

Wil je in contact komen met Josine, stuur dan een e-mail naar josine.steenvoorde@inholland.nl